Jona heeft de opdracht om aan Nineve (betekent aangenaam)te zeggen dat ze zich moeten bekeren, want het kwaad dat ze daar doen is ten hemel schreiend. God klaagt ze aan.
(Het bijzondere is, dat het verhaal van Jona op Jom Kippoer gelezen wordt. Het feest voorafgaande aan Soekot.)
De mensen begrijpen de boodschap. Ze beginnen te rouwen, te vasten (teken van verootmoediging) en trekken het boetekleed aan.
Begrijpen ze wie de God (JHWH) van Israël is? Ik vraag het me af.
Afijn, ze zien hun eigen kwaad in en het feit dat onheil nadert,doet hen angst inboezemen waardoor ze zich bekeren en God (Elohiem)aanroepen. Is Jona blij met deze ‘bekering’? Nee, Jona is vooral bezig met zijn eigen, zo vindt hij,ongemakkelijke bestaan. Hij vluchtte naar Tarsis wat: een aangename plaats betekent. (Bedenk Nineve betekent ookaangenaam) De pot verwijt de ketel………….!
Jona toont geen enkele blijk van liefde voor deze mensen maarspreekt vooral van waarheid zonder liefde. (Hij is immers de zoon van Amittai, zoon van waarheid.)
Waarheid staat hoog in het vaandel bij Jona. God wil de stad omkeren!!!De zonden zijn groot, dus komt het oordeel en daar is Jona het helemaal mee eens.
Heeft Jona zelf spijt van het feit dat hij niet naar God luisterde? Op geen enkele manier wil hij daarin het boetekleed aantrekken. Hij roept vanuit de Heilige Tempel om hulp als hij verdrinkt maar vertoont geen greintje berouw.
God wil echter Jona laten zien wie Jona is….. en wie God is.
Jona heeft het warm en bouwt zich een hut. (soeka) Wil hij daarin zitten? Nee
Hij zit liever onder de aangename boom die God hem heeft gegeven.
Jona is niet meer thuis in de schaduw van de volken, in die hut, waar de takken verwijzen naar het samenzijn met die volken, waar het leven minder aangenaam is. Jona verblijft liever onder een boom. Nu zijn bomen ook een metafoor voor Koninkrijken in de Bijbel. Deze wonderboom is tevens een beeld van Assyrië. Het laat zien dat een bekeerd koninkrijk zegen kan geven. (Door de bekering van Assyrië had Israëllange tijd geen last meer van de aanvallen uit het oosten). Echter, dit had slechts een tijdelijk effect. Er komt namelijk een worm en een verzengende wind uit het oosten, die de boom aanvreten. De zegen van Assyrië zal op een dag wegvallen en dan zullen ze opnieuw ellende ondervinden.
Jona, die de Assyriërs afgoderij verwijt is zelf een afgodendienaar, creëert zijn eigen Godsbeeld van eengenadeloze God en acht zichzelf verheven boven de anderen. God echter laat hem genade zien door een wonderboom waar hij niets voor gedaan heeft en die belangrijker voor hem is geworden dan de mensen in de grote stad. Want zij zijn immers slecht!
Hij verwijt God dit: Ik wist wel dat u een God bent die genadig is, liefdevol, geduldig, trouw en tot vergeving bereidt. De tekst komt uit: Exodus 34:6 en Psalm 103:6
Hij, zoon van waarheid, laat het echter het woordje ‘waarheid’ eruit wat in Exodus wel gebruikt wordt. Gods waarheid is niet zijn waarheid. Zijn waarheid is: recht aan afgodendienaars en geen genade voor hen.
Hij weet het beter dan God en bepaalt zelf wel wie erbij horen en wie niet. Jona had een aangenaam leven. Wist wie God was en er was daarin weinig onduidelijk. God is een verterend vuur vond Jona, ook voor de mensen van Nineve, maar God is een verterend voor Jona waardoor zijn wonderboom verdorde.
Zijn wij niet anders op micro- niveau? Zelf merk ik dat ik sommige mensen die mij gekwetst hebben wil laten branden.Ik wil ze de pijn laten voelen die ik gevoeld heb, ze het beseffen, niet wegkijken en snappen hoeveel hun daden mij pijn hebben gedaan. Een verzengende wind zijn. En………..toch wil ik ten diepste dat de kloof wordt overbrugd.
Het is gebrek aan liefde van mijn kant wat uit is op waarheid. Immers een leven voor een leven. Zal daardoor de situatie veranderen? Nee. Het zal er zeker niet beter op worden.
Begrijpen we Jona? Ik wel. Een ander laten pijn lijden verzacht eigen pijn gedeeltelijk.
De vraag is echter: hoe overbruggen we de kloof?
Het is aangenaam als ik me in mijn vesting terugtrek maar de Heer wil dat niet. Het leven is vaak niet aangenaam maar we willen het wel zo maken. Jezus wil toch dat we uit de comfort zone komen ook al doet dat pijn en door onze hut kan een zachte wind waaien die helend is voor de mensen om ons heen.
Hoe doet u dat??
Het woord voor de wonderplant is kykayon en men weet niet precies wat de betekenis is omdat het woord in de Bijbel alleen bij Jona voorkomt. Maar men denkt dat het uitspugen betekent. De vis spuugt Jona uit. Jona spuugt de Assyriërs uit en de hut spuugt Jona uit. Hij die oordeelt over afgodendienaars is zelf een afgodendienaar.
Extra Vragen
Het is soms zo fijn om zeker te weten hoe het geloof in elkaar zit. En dan?
Het is zo prettig om op revanche uit te zijn. En dan? Bouwt dit een Koninkrijk?
Het is prettig om thuis te blijven en denken: laat maar, ze luisteren toch niet en als ze wel luisteren dan zit ik met ze opgescheept. Mijn comfortzone is prettig, want ik heb het al zo druk. Maar nu?
Volgende week Jona mixt JHWH en Elohiem door elkaar. Wat wil dat zeggen? En wat betekent dat voor ons?